روش نمونه برداری آب خاک برگ

مقدمه :

یک نمونه کامل بایستی نشانگر کل مزرعه یا باغ باشد . لذا نمونه برداری بایستی به درستی و طبق اصول انجام شود تا دقت آزمایش بالا برود .

نمونه برداری بر اساس نوع پراکنش ریشه و نوع گیاه تغییر می کند  . برای گیاهان زراعی ( یونجه ، گندم ، جو ،ذرت ) عمق 30-0 سانتیمتری کافی میباشد وبرای باغات با توجه به اینکه اکثر ریشه ها در عمق 60-30 سانتیمتری فعالیت می کنند بایستی علاوه برعمق 30-0 از عمق 60- 30 و 90-60 سانتیمتری نیز نمونه برداشت شود .

سطح نمونه برداری :

در مزارع از هر 10 هکتار یک نمونه ودر باغات به ازای هر 4 هکتار 3 نمونه یکی از عمق 30-0 سانتیمتری و دیگری از عمق 60-30و 90-60 سانتیمتری بایستی برداشت شود . در صورتی که کشاورز مایل باشد می توان سطح نمونه برداری را کاهش دادیعنی برای مزارع ازهر5 هکتاروبرای باغات ازهر 2 هکتارنمونه برداری انجام شود.  

روش نمونه برداری در مزارع:

نمونه برداری دراین روش بایستی به روش زیگزاگی انجام شود.دراین روش نمونه برداری، ازیک نقطه واردزمین شده و به صورت زیگزاگی وتصادفی خاک 6 الی 7 چاله به عمق 30- 0 سانتی متری رابرداشته وباهم مخلوط نمائید سپس 1 الی 5/1 کیلوگرم را داخل پلاستیک ریخته وکاغذ مشخصات را داخل آن بیندازید(کاغذ مشخصات شامل : تاریخ نمونه برداری ، عمق نمونه برداری ، نوع کشت ، نام صاحب باغ یا مزرعه ، نام نمونه بردار) ونمونه را به آزمایشگاه خاک آزمای دلتـا ارسال نمایید.

نکاتی که بایستی هنگام نمونه برداری خاک رعایت نمود :

1ـ ازجاهائی که کوددامی، بقایای فضولات حیوانی وکود شیمیائی وجود دارد نباید نمونه برداری انجام شود.

2ـ از پای دیوارها نباید نمونه برداری انجام شود.

3ـ هنگام نمونه برداری از بیل زنگ زده یا آغشته به کود دامی وشیمیائی نبایستی استفاده کرد. همچنین پلاستیک نمونه برداری بایستی تمیز باشد.

 4 ـ حتماً برگ مشخصات به طور کامل پر شود وداخل نایلون فریزر انداخته شود وبعد نایلون فریزر حاوی برگه را داخل نایلون نمونه برداری بیندازید.

5 ـ حتی الامکان نمونه برداری هرکشت جداگانه انجام شود.(یونجه جدا، گندم وجو جداو…)چون نیازهای غذائی این گیاهان متفاوت می باشد.

نمونه برداری ازباغات :

ازهر قطعه 4 هکتاری 3 الی 4 نقطه انتخاب واز سایه انداز درخت نمونه برداری از دو عمق 30-0 و60-30 ودر صورت لزوم 90-60 انجام شود سپس خاک عمقهای فوق را باهم جداگانه مخلوط ویک نمونه ازعمق 30-0 ویک نمونه از عمق 60-30 ویک نمونه ازعمق 90-60 به آزمایشگاه خاک آزمای دلتـا فرستاده شود.

قبل از نمونه برداری 2 سانتی متر از سطح خاک کنارزده شود. اگردرپای درختان کود دامی ریخته باشد پس از تمیز کردن خاک اقدام به نمونه برداری گردد.

نمونه برداری باغات بایستی در اواخر زمستان هنگامی که درختان از خواب بیدار نشده اند انجام شود درصورتی که نمونه برداری در فصل بهار انجام شود بایستی از آسیب رساندن به ریشه خودداری کرد. نمون برداری حتماً بایستی از سایه انداز درخت انجام گیرد. به هیچ عنوان نباید خاک عمق 30-0 با خاک عمق 60- 30 مخلوط شود.

طریقه نمونه برداری آب :

ابتدا باید ظرف یک لیتری یا دو لیتری تهیه نمود ( بطری های آب معدنی و نوشابه مناسب می باشد ) بعد از 3 الی 4 بار شستن ظرف با همان آب مورد آزمایش ظرف را ازآب مورد نظر پر کرده و سپس مشخصات آب از قبیل نام کشاورز ، تاریخ نمونه برداری ، منبع آب ( چاه یا قنات ) مکان نمونه برداری به شیشه آب بچسبانید ، از جاهایی که نمونه برداری انجام میشود باید 8 الی 10 ساعت فعالیت داشته باشد یعنی آب به صورت مانداب نباشد .

طریقه نمونه برداری از برگ:

 الف : زمان نمونه برداری برگ :

مقدار عناصر یا سن برگ هم در طول فصل وهم در طول شاخه تغییرمی کند برای مقایسه نمونه برگ برداشته شده بااستاندارد باید سن فیزیولوژیکی آنها درنظر گرفته شود . نمونه برگها باید حدود 70روز بعد از ریزش گلبرگها ، زمانی که مقدارعنصر در برگها ثابت می ماند ،  جمع آوری شود . اگر برگها زودتر نمونه برداری شوند مقدار پتاسیم وازت آنها بالاوکلسیم پایین رانشان خواهدداد برعکس اگر برگها دیرتر نمونه برداری شوند مقدارپتاسیم وازت کمتر وکلسیم بیشتری را نشان خواهندداد .

 ب : روش نمونه برداری برگ :

برگهایی که روی شاخه های داخل گیاه که همیشه در سایه قراردارندویا برگ های روی اسپارها از نظر مواد غذایی باشاخه های معمولی متفاوت میباشد از چنین شاخه هایی نباید نمونه برداری شود . نمونه ها باید دارای 50 برگ کاملاً رشد کرده وتکامل یافته جمع آوری شده از چندین درخت باشد. این درختان به صورت تصادفی یااز یک الگوی از پیش تعیین شده انتخاب می شوند . از یک شاخه انتهایی نباید بیشتر از دوبرگ  نمونه برداری شود. دردرختان جوان وپا کوتاه ارتفاع شاخه های مورد نمونه گیری باید نماینده اکثر شاخه و برگها باشد . برگهای ارقام مختلف در ترکیب عناصر غذایی ممکن است متفاوت باشند. بنابراین بایستی از ارقام غالب باغ نمونه برداری شود . هرگز برگ های ارقام مختلف را باهم مخلوط نکنید . اگر مطالعه خیلی دقیقی لازم است باید ارقام بطور جداگانه نمونه برداری شوند .از درختانی نمونه برداری شوند که از نظر شرایط عمومی باغ ، قدرت رویش ، مقدار محصول و هرس یکنواخت هستند . از جاهایی که شرایط خاکی و قدرت رویشی یکسان ندارند نمونه گیری نشود . اگر اطلات خیلی دقیقی لازم است ، از این مناطق جداگانه نمونه برداری شود . نمونه برگهای درختان مسن و جوان را مخلوط نکنید . آنهایی که قدرت رشد بالایی داشته ویا محصول زیادی دارند مقدار عناصرشان نیز متفاوت خواهد بود . در هنگام نمونه برداری از فاکتورهایی مثل طول و ضخامت شاخه های انتهایی واندازه نسبی ، ظاهر برگها ، وجود بیماری یا حشرات ، علائم کمبود ، مقدار محصول ، شدت هرس وجمعیت علفهای هرز نیز یادداشت برداری شود . این علائم در تفسیر نتایج برگ میتواند مفید باشد . نمونه برداری برگ از درختان میوه معمولاً از شاخه های غیر بارده و از دور تادور درخت تهیه می گردد.

با توجه به اینکه نمونه برداری از میوه و تجزیه آن ، وقت وهزینه فراوان نیاز داردلذا باید در این مرحله دقت کافی به عمل آید . تعداد درختی که برای نمونه برداری انتخاب می شود به عواملی مثل وضعیت عمومی درختان ، یکنواختی خاک و هدف نمونه برداری بستگی دارد .

برای نمونه برداری صحیح از برگ رعایت نکات زیر ضروری است :

• یک نمونه ساده نباید نمایا نگر وسعت بیش از یک هکتار باشد . در بعضی اوقات می توان یک نمونه مرکب از پنج درخت ناسالم و یک نمونه مرکب از پنج درخت سالم را تهیه و با هم مقایسه نمود .
• هر نمونه بایستی شامل یک رقم وترجیحاً فقط روی یک نوع پایه باشد .
• اگر قراراست نمونه برداری مجدد صورت گیرد محل نمونه برداری شده را مشخص نماییید .
• کلیه برگ ها از پیرامون واز ارتفاع میانی درخت برداشته شود 0 اگر نمونه مرکب گرفته می شود از هر درخت حداقل 10 برگ لازم است واز هر شاخه دو برگ انتخاب شود .
• برگ های نمونه برداری شده باید عاری از آفت زدگی یا صدمات مکا نیکی باشد .
• برگ های میانی شاخه های انتهایی رشد یافته فصل جاری به همراه دمبرگ بهترین نمونه های گیاهی هستند .

تذکر : نمونه برداری بسیاری از گیاهان به صورت خاص می باشد ،جهت اطلاع با آزمایشگاه خاک آزمای دلتا تماس بگیرید.

نگهداری وانتقال نمونه گیاهی قبل از پاک کردن :

با توجه به اینکه نمونه گیاهی یک موجود زنده می باشد و فعالیتهای متابولیکی آن پس از نمونه برداری نیز  ادامه داشته وممکن است باعث خطا در نتایج تجزیه شود .برای کاهش تنفس وکاهش فعالیتهای آنزیمی باید دمای نمونه ها را کاهش داد . بدین منظور اگر آزمایشگاه نزدیک باشد نمونه های گیاهی راپس از انتخاب به کیسه های پارچه ای که نسبت به هوا قابل نفوذ باشند ریخته و سریعاً آنهارا به آزمایشگاه منتقل کنید . در آزمایشگاه این نمونه ها به کیسه های پلاستیکی منتقل نموده و در یخچال نگهداری شود . اگر دمای محیط بالا بوده و فاصله باغ تا آزمایشگاه خاک آزمای دلتـا زیاد باشد بایستی از فلاسک استفاده شود . قبل از رفتن به باغ در ته فلاسک مقداری یخ ریخته و سپس به باغ برده شود و پس از نمونه برداری ، آنهارا در کیسه های پلاستیک ( فریزری ) گذاشته واین کیسه هارا در داخل فلاسک قرار می دهیم . حتی الا مکان سعی شود که هر چه زودتر نمونه ها به یخچال منتقل شده و آنجا نگهداری شوند