معرفی روش های آبیاری تحت فشار مورد استفاده در باغات پسته

 
عمده منابع آب مورد استفاده در باغات پسته کشور منابع آب زیر زمینی بوده که حاصل صدها و شاید هزاران سال ذخیره نزولات جوی در زیر زمین است و به نوعی می توان گفت میراث گذشتگان ما است و می دانیم احیاء و تجدید آنها سالهای زیادی وقت خواهد گرفت.
 متاسفانه بدلیل برداشت بی رویه و غیر اصولی از منابع آب در چند دهه گذشته و همچنین بدلیل خشکسالیهای اخیر خصوصا در مناطق شرق و جنوب شرق کشور که بیشترین سطح باغات پسته را نیز به خود اختصاص داده اند، بیشتر مناطق با مشکل کم آبی روبرو شده و یا کیفیت آب مصرفی آنها از دست رفته است. بنابراین لازم است با بکارگیری راهکارهایی از جمله استفاده از روش های نوین آبیاری، راندمان آبیاری را بالا برده و بقاء کشاورزی و منابع آب زیرزمینی را تضمین نمود .
همانطور که میدانیم در روشهای آبیاری سطحی و یا غرقابی، تمامی سطح مزرعه یا باغ از آب پوشیده می شود. حتی در مزارعی که ابعاد کاشت زیاد بوده و ریشه گیاه کمتر از 50 درصد سطح پشته ها را به خود اختصاص داده است نیز از روش غرقابی استفاده می شود.
بیشتر مناطق پسته کاری در حاشیه کویر و در مناطقی است که عمدتا تبخیر روزانه آنها در ماههای گرم تابستان بیش از 6 میلیمتر در روز می باشد. بنابراین اگر در آبیاری سطحی در هرنوبت به ارتفاع 100 میلیمتر  آب به مزرعه داده شود، در مدت یک هفته نزدیک به 42 میلیمتر آب یا از سطح خاک تبخیر شده و یا از عمق به سطح آمده وتبخیر می شود و نمک آن به جا مانده و به شوری خاک اضافه می گردد و به مرور زمان زمین های کشاورزی ما با افزایش شوری و کاهش نفوذپذیری و کاهش محصول روبرو خواهند شد.
بعبارتی، روش های آبیاری سطحی در مناطق کویری هم راندمان پایینی داشته (حدود 50 درصد) و هم افزایش شوری خاک را بدنبال خواهند داشت.
انواع روشهای آبیاری تحت فشار
بطور کلی به روشهای آبیاری تحت فشار که در باغات استفاده می شود آبیاری موضعی گفته می شود. آبیاری موضعی نوعی از آبیاری است که فقط مناطقی خاص یعنی محدوده ریشه را خیس می کند و مابقی سطح کرت و یا پشته خشک می ماند. در این روشها آب از منبع آن مستقیما"  وارد لوله یا محیط بسته شده و در پای درخت یا گیاه تخلیه می شود. بنابراین در طول مسیر از منبع تا پای گیاه هیچ گونه تلفاتی نخواهد داشت و راندمان آنها بسته به سطح خیس شده آنها متفاوت است مهمترین و رایج ترین روشهای آبیاری تحت فشار در باغات پسته بشرح زیر می باشند:
آبیاری قطره ای سطحی
در این روش، آب توسط پمپاژ و با تامین فشار اولیه از فیلترها گذشته تا ذرات معلق آن گرفته شود و پس از عبور از لوله های اصلی و فرعی به لوله های آبده (لوله های قطره چکان دار) رسیده و از قطره چکان بصورت ملایم (یعنی با سرعتی کمتر از نفوذ آب بر سطح خاک) در منطقه تجمع ریشه جاری شده و در خاک نفوذ می کند. این آب از یک طرف در اثر وزن خود به عمق خاک رفته و از طرف دیگر تحت تاثیر مکش خاک به اطراف کشیده می شود. عمق مورد نظر جهت خیس شدن، تابع زمان آبیاری خواهد بود یعنی با افزایش زمان آبیاری حتی رسیدن به عمق خیس شده 3 متر هم  میسر خواهد بود. بنابراین در این روش بجای خیس شدن تمام سطح کرت، فقط سطح سایه انداز یا منطقه تجمع ریشه خیس شده و آب صرفه جویی شده را می توان برای کوتاه تر کردن دور آبیاری استفاده کرد.
بعنوان مثال باغی که هم اکنون با دور آبیاری 45 روز بصورت غرقابی آبیاری می شود با تجهیز شدن به آبیاری قطره ای، با دور آبیاری حدود 10 روز آبیاری خواهد شد. بسیاری از کشاورزان براین باورند که آبیاری قطره ای بدلیل کاهش سطح خیس شده، به درخت تنش وارد نموده و درخت لطمه خواهد دید. در حالیکه تجربیات موجود نشان می دهد که این تصور اشتباه می باشد زیرا  اولا 70 درصد ریشه ها در زیر سطح سایه انداز درخت متمرکز شده و مابقی عرض پشته ها فقط 30 درصد از ریشه ها را در خود جای داده است. ثانیا بدلیل کوتاه شدن دور آبیاری، همیشه رطوبت خاک در حد بالا بوده و گیاه می تواند حتی با کمتر از نیمی از سطح ریشه خود آب و مواد غذایی را جذب نماید. در صورت طراحی و اجرای صحیح، راندمان این روش حدود 90 درصد می باشد و فقط 10درصد آب تلف خواهد شد.
آبیاری قطره ای زیر سطحی
این روش همانند آبیاری قطره ای سطحی بوده با این  تفاوت که لوله ها در زیر زمین و در عمق حدود 40 سانتیمتر مدفون می شوند. در این روش آب در زیر خاک و درپای ریشه تخلیه شده و در همانجا نیز به مصرف گیاه می رسد.  در این روش بدلیل محدود بودن تبخیر، تجمع شوری نیز کمتر بوده و لذا امکان استفاده از آن در آب با شوری های بالاتر نیز وجود دارد.
 در مقابل باید توجه نمود که مدیریت سیستم های زیر سطحی مشکلتر بوده و بکارگیری روش چالکود در باغات دارای این سیستم ها با محدودیت روبروست. از طرفی، حرکت ریشه به سمت آب، موجب تجمع ریشه در اطراف قطره چکانها و نفوذ به داخل آنها خواهد شد که برای جلوگیری از این مشکل باید از هورمونهای خاصی در سیستم تزریق استفاده شود. راندمان آبیاری در این سیستم حدود 95 درصد می باشد.
روش آبیاری لوله های تراوا
 این روش آبیاری همانند سیستم آبیاری قطره ای زیر سطحی است با این تفاوت که دیگر قطره چکانی وجود ندارد و خود لوله اسفنجی و دارای منافذ ریزی است که آب را ترواش می نمایند. در این روش نیز لوله ها در عمق خاک مدفون شده و راندمان، حدود 95 درصد می باشد.
روش آبیاری بابلر
در این روش که عمدتا"برای درختان با فاصله زیاد مثل خرما و مرکبات کاربرد دارد، برای هردرخت یک آبفشان (بابلر )که بصورت یک شیر آب با آبدهی حدود 100 تا 500 لیتر بر ساعت می باشد نصب شده و چون آبدهی آن زیاد می باشد آب برسطح خاک جاری شده و دور درخت را غرقاب می نماید. همانطور که ذکر شد، این روش برای ابعاد کاشت 8×8 خرما مناسب می باشد زیرا برای هر درخت یک دایره به قطر حدود 2 متر تسطیح شده و آب داخل آن جاری می گردد. در صورتی که این روش برای آبیاری درختان با ابعاد کاشت بالا بکار رود، دارای راندمان حدود 80 درصد خواهد بود اما از این روش در آبیاری باغات پسته که ردیفی و بصورت پیوسته و نزدیک به هم کاشته شده اند نیز استفاده می شود. بدین ترتیب که در هر طرف درخت نواری به عرض 1 متر یعنی تا سایه انداز درخت ایجاد شده و مابقی سطح پشته آبیاری نخواهد شد. در این نوارها، لوله آبده در پای درخت در زیر خاک مدفون شده و انشعابات بابلر با توجه به بافت خاک با فاصله 3 تا 5 متر از خاک خارج شده و در سایه انداز درخت نصب شده و آب را بر روی سطح خاک جاری می نماید. این آب بین بابلرها پیشروی کرده و نوار خیس شده در دو طرف درخت ایجاد می نماید.
با توجه به اینکه نیمی از سطح پشته ها خشک بوده و فقط 50 درصد از سطح خیس می شود، راندمان این سیستم برای پسته حدود 60 تا 65 درصد خواهد بود .
روش آبیاری ثقلی
در این روش سعی شده آبیاری قطره ای را بدون فشار اولیه و یا با فشار کم بوجود آورند. بنابراین بدلیل کم بودن فشار اولیه، می توان از لوله های با فشار کاری کمتر استفاده نمود ولی بدلیل وجود افت هیدرولیکی در لوله ها، نیاز به بالا بردن قطر لوله جهت کاهش افت می باشد. این روش بیشتر برای مناطقی که منبع آب در ارتفاع بالاتر از باغات قرار داشته و یا اراضی دارای شیب
می باشند مناسب است. یکنواخت نمودن آبدهی خروجیها یا به اصطلاح قطره چکان ها در این روش مشکل تر بوده و چون فشار اولیه محدود است از فیلتراسیون نیز نمی توان استفاده کرد. بنابراین باید منافذ خروجی درشت باشند تا دچار گرفتگی نشوند. از طرفی بدلیل گشاد تر بودن لوله ها، سرعت آب در آنها پایین بوده که خود موجب رسوب گذاری خواهد شد.
برخی نکات قابل توجه در روشهای آبیاری تحت فشار
* تنها محدودیت روشهای آبیاری قطره ای، شوری آب است که از دو جهت اثرگذار است، یکی از نظر رسوب املاح و خصوصا" کربناتها که منجر به گرفتگی قطره چکانها می شود و دیگری  تجمع املاح در سطح خاک بخصوص در خاکهایی با بافت سنگین (رسی) است.
* شوری توصیه شده برای آبیاری قطره ای حدود 8000 میکروموس بر سانتیمتر می باشد.
* از نظر میزان مالکیت آب و زمین نیز محدودیت هایی وجود دارد. بهتر است حداقل میزان مالکیت آب، یک شبانه روز در هر 15 روز باشد. برای مالکیت های بیشتر محدودیتی وجود ندارد اما برای مالکیت های کمتر، مشکل تامین زمان مورد نیاز برای آبیاری و هزینه بالای ذخیره آب بوجود می آید.
* بدلیل خشک بودن طوقه گیاه، در روشهای آبیاری قطره ای مشکل گموز برطرف خواهد شد.
* معمولا در مناطقی که شوری آب بالاتر از حد مجاز است از روش آبیاری بابلر استفاده می شود زیرا منافذ آن درشت بوده و دچار گرفتگی نخواهند شد ضمن آنکه بدلیل آبدهی زیاد و شستشوی خاک، تجمع شوری نیز نخواهد داشت. اما هزینه اولیه آن زیاد بوده و راندمان آن نیز کمتر می باشد.
هزینه اجرای روشهای آبیاری تحت فشار و تسهیلات اعطایی
* هزینه اجرای طرح با لوازم در مورد آبیاری قطره ای سطحی با آرایش دوردیفه، بسته به سطح باغات و پراکندگی آنها بین 40 تا 60 میلیون ریال در هکتار متفاوت می باشد. بطور مثال اگر یک باغ 50 هکتاری منظم را در نظر بگیریم هزینه در واحد سطح اجرای آن حدود 45 میلیون ریال در هکتار خواهد بود ولی هزینه یک مزرعه 20 هکتاری نا منظم ممکن است تا 60 میلیون ریال در هکتارنیز افزایش یابد.
* هزینه در واحد سطح در مورد آبیاری قطره ای زیر سطحی و تراوا بین 75 تا 90 میلیون ریال در هکتار
می باشد زیرا لوله های آبده آن وارداتی بوده وگران تر از لوله های آبیاری قطره ای سطحی می باشند و از طرفی زیر خاک نمودن آنها نیز دارای هزینه مازاد می باشد.
*  هزینه اجرای آبیاری بابلر نیز حدود 70 تا 80 میلیون ریال در هکتار می باشد. زیرا بدلیل آبدهی زیاد نازلها، سایز لوله ها بزرگتر بوده و اتصالات بیشتری نیز مورد نیاز است. ضمن آنکه زیرخاک نمودن لوله های آبده درپای درخت نیز هزینه در بر خواهد داشت .
* در حال حاضر میزان تسهیلات اعطایی برای اجرای انواع سیستم آبیاری تحت فشار در هر هکتار باغ پسته،  35 میلیون ریال بصورت بلاعوض می باشد. متقاضی پس از درخواست از جهاد کشاورزی منطقه و ارائه مدارک لازم، اقدام به اجرای طرح با هزینه خود نموده و پس از اتمام آن، سهم بلاعوض را دریافت خواهد نمود. لازم به ذکر است که با توجه به افزایش قیمت لوله و اتصالات و سایر هزینه ها در ماههای اخیر، افزایش میزان کمک بلاعوض دولتی در حال بررسی می باشد.

[e-mail]

---

•  

نیاز سرمایی درختان پسته

درختان پسته همانند سایر درختان میوه مناطق معتدله، در چرخه رشد سالیانه خود به یک دوره سرما نیاز دارند تا بعد از آن با مهیا شدن شرایط مناسب جهت رشد، شکوفایی طبیعی جوانه ها اتفاق افتد. این سرمای مورد نیاز از دو جزء تشکیل می شود: دما و مدت سرما.  

استفاده از اسید در سیستم آبیاری تحت فشار

بهر ه برداری بهینه از سیستمهای آبیاری تحت فشار در فصل رشد پسته

احمد یعقوبی *- آب و هوای معتدل فروردین و اردیبهشت و مقاومت درخت پسته درمقابل کم آبی، این شائبه را در ذهن ایجاد می کند که با وجود آب باران و یا برف ذخیره شده در خاک و همچنین آبیاری غرقابی زمستانه، آبیاری قطره ای در این دو ماه ضرورتی ندارد. در پاسخ به این شائبه باید در نظر داشت که در دو ماه ابتدای سال، افزودن مواد غذایی برای تأمین نیاز غذایی گیاه اهمیت بسزایی دارد و از طرفی آبیاری در این برهه زمانی باعث افزایش ذخیره آبی خاک برای تأمین نیاز آبی درختان در زمان پر شدن مغز در تیرماه می شود.

تصویر آبیاری قطره ای در باغات پسته و پیشروی رطوبت در سطح خاک در یک خاک سنگین

از سوی دیگر بهترین زمان برای افزودن اسید به خاک باغات به منظورکاهش اسیدیته و یا شستشوی رسوبات داخل لوله‌ها، 15 فروردین تا آخر اردیبهشت‌ماه است. این نکته به این دلیل حائز اهمیت است که تعویق این زمان به دلیل گرمای هوا و شدت تبخیر موجب صعود مویینه آب از اعماق به سطح خاک می شود و استفاده از اسید ممکن است منجر به حل شدن شوری‌های زیرعمق ریشه شده و با صعود مویینه شوری به سطح خاک و یا منطقه توسعه ریشه، به گیاه آسیب برساند.
      
بنابراین با توجه به اهمیت موضوع آبیاری، موارد زیر به عنوان راهنمایی به کشاورزان و بهره‌برداران ازسیستم‌های آبیاری نوین توصیه می‌شود:

- اولین آبیاری برای راه‌اندازی و رفع نقص سیستم آبیاری در نیمه اول فروردین تا حداکثر 20 فروردین‌ماه انجام شود؛ لازم به ذکر است که این فعالیت را می‌توان در اواخر زمستان (اسفندماه) نیز انجام داد. دراین آبیاری تزریق اسید برای شستشوی لوله‌ها درصورتی که لازم باشد انجام شود.

-استفاده از کودهای محلول در آب در دومین آبیاری توصیه می‌شود. به‌طور مثال اوره فسفات که علاوه بر ارزش تغذیه ای موجب کاهش اسیدیته آب و خاک نیز می‌شود. تعیین نوع و میزان کود مورد نیاز و زمان دقیق افزودن آن در فصل رشد باید با نظر متخصص تغذیه باشد. ضمناً بعد از هر نوبت تزریق کود حتماً سیستم و لوله‌های لاترال (16 میلی‌متر) شستشو شوند. مخصوصاً اگر از کودهای هیومیک که به ‌صورت سوسپانسیون می‌باشند استفاده شده باشد که در این صورت احتمال رسوب در لوله‌ها زیاد است.

- در خردادماه با افزایش نیاز آبی گیاه، باید با توجه به دوره آبیاری موردنظر، عمق خیس شده مناسب را تأمین کرد.

در بیشتر طرح‌ها، به دلیل ثابت بودن نوبت آب، دور آبیاری نیز درتمام سال ثابت است. بنابراین برنامه‌ریزی برای تأمین عمق خیس شده بر اساس دور ثابت و زمان متغیر انجام خواهد شد. بهترین روش برای برآورد عمق خیس شده نمونه‌برداری از خاک در یک شبانه روز بعد از آبیاری است. یعنی بعد از گذشت 24 ساعت از انتهای آبیاری اقدام به نمونه‌برداری از خاک با مته نمونه‌برداری و یا حفر پروفیل عمقی همانند شکل زیر کرد:

- شایان ذکر است بیشترین جذب آب از منطقه توسعه ریشه انجام می‌شود که در خاک‌های شنی حدود 120 سانتیمتر و در خاک‌های رسی حدود 100 سانتیمتر عمق است و آبیاری سنگین‌تر وخیس شدن عمق بیش از این، نه تنها تلفات عمقی دارد بلکه خطر حل کردن نمک‌های شسته شده و رسوب کرده در اعماق پایین را هم در پی دارد. پس باید زمان آبیاری را برای رسیدن به عمق خیس شده بهینه تنظیم کرد.

- در صورتیکه آب دارای شوری بیش از 5000 میکرو موس بر سانتیمتر باشد بهتر است به جای افزایش زمان آبیاری، کاهش دور آبیاری را با آبیاری سبک داشت؛ یعنی با کاهش  زمان آبیاری، می‌توان در یک نوبت آبیاری تعداد شیفت بیشتری را آبیاری کرد. در نتیجه طول دوره آبیاری یعنی فاصله آبیاری یک شیفت دردو نوبت کوتاه‌تر خواهد شد و با این روش می توان اثرات شوری در تابستان را مدیریت کرد.

- در خاکهای با بافت خاک ریزدانه یا رسی ، در طول مدت آبیاری یک شیفت با گذشت زمان سرعت نفوذ خاک کاهش پیدا می کند و بعد از گذشت مدتی (تقریباً 6 تا 8 ساعت) آب بر سطح زمین جاری می‌شود و در نتیجه راندمان آبیاری کاهش پیدا می کند. زیرا سطح خیس شده روی زمین یا سطح تبخیر افزایش یافته و تلفات تبخیر، زیاد می‌شود. برای جلوگیری از این امر بهتر است زمان آبیاری یک شیفت را نصف کرده و نیمی از آن را 24 ساعت بعد از نیمه اول به خاک داد.  به‌طور مثال در آبیاری یک شیفت که 20 ساعت زمان آبیاری آن است ابتدا 10 ساعت آبیاری کرده و بعد به سراغ شیفت بعد رفته و مجدداً یک شبانه‌روز بعد مابقی آبیاری را انجام دهید تا رطوبت قبلی پایین رفته و خاک آماده جذب مجدد آب گردد به این روش آبیاری نبضی یا نوسانی می‌گویند که برای نفوذ دادن آب به خاک‌های رسی کاربرد دارد.

- در مناطقی که تابستان خشک داشته و خشکی هوا در ساعات میانی روز توأم با گرمای شدید منجر به آفتاب سوختگی می‌شود، می‌توان بر روی هر لاترال یا لوله قطره چکان‌دار آبیاری یک مه‌پاش یا آبپاش ریز نصب کرد تا با تبخیر آب، شدت گرما و خشکی را کاهش دهد. ذکر این نکته ضروریست که برای هر دو یا سه لاترال یک آبپاش کوچک کافی است زیرا رطوبت زیادی، خود باعث بروز قارچ می‌شود. از طرفی موقعیت نصب مه‌پاش خیلی مهم است که روی مرز یا بازه نباشد و در طول پشته قرار گیرد وترجیحاً جهت پاشش آن به سمت طوقه نباشد. از این کار فقط برای چند روز اوج گرما استفاده شود.حتی می‌توان از لوله لاترال یک لوله ماکارونی شش میلی‌متری انشعاب گرفت و در ارتفاع یک متری با یک پایه یا قیم میکرو آبپاش یا میکروجت را نصب کرد.

 - توضیح نهایی اینکه نصب بیش از دو میکرو آبپاش برروی لوله لاترال می‌تواند موجب افت فشار شود بنابراین روی هر خط 50 متری، فقط یک آبپاش قابل نصب است. در مورد ایستگاه پمپاژ و فیلتراسیون صحت کارکرد فشار سنج‌ها بررسی شود ویک سیستم سالم با فیلتراسیون خوب نباید بیش از 0.7 بار افت فشار از ورودی فیلترهای شنی تا خروجی فیلترهای دیسکی داشته باشد. در غیر اینصورت ممکن است فیلترهای شنی کارایی خود را از دست داده ویا فیلترهای دیسکی و توری مسدود شده باشند.این نکته حائز اهمیت است که حتی اگر برای یک ساعت فیلترهای دیسکی را برداریم تمامی قطره‌چکان‌ها مسدود خواهند شد و هزینه تعویض آنها بسیار گزاف است. بنابراین در حفاظت وکنترل و سرویس فیلتراسیون دقت شود. نکته آخر این که هنگام تزریق کود از ترکیب دو یا چند نوع کود همزمان استفاده نشود مگر اینکه اطمینان حاصل شود که ترکیب این مواد رسوب بر جای نمی گذارد.ضروریست حداقل سه ساعت قبل از اتمام آبیاری،کوددهی پایان پذیرفته باشد تا زمان کافی برای شستشوی لوله‌ها و قطره‌چکان‌ها با آب خالی وجود داشته باشد. نکته مهم‌تر اینکه حتی اگر ما از تجهیزات تمام استیل یا تمام پلاستیکی هم برای تزریق کود استفاده می‌کنیم، بهتر است بعد از اتمام کار همه آن‌ها از ترکیبات کود تخلیه شده و با آب برای چند دقیقه شسته شوند، یعنی بجای کود، آب در سیستم تزریق شود. زیرا قطعاتی مثل فیبرو فنر پمپ‌های استیل و یا شیرفلکه‌ها و واشرهای آن‌ها در مجاورت طولانی با اسید یا کود آسیب می‌بینند.

احمد یعقوبی

کارشناس ارشد آبیاری

http://iranpistachio.org

اسید سولفوریک باغات پسته

گزارش کارگروه تحقیقات انجمن پسته ایران

اسید سولفوریک؛ گزارش کارگروه تحقیقات انجمن پسته ایران
یکی از مواد اصلاحی خاک‌های قلیایی مناطق پسته خیز کشور اسید است که کاربردها و محاسن مختلفی از جمله کاهش اسیدیته خاک برای مدت زمان کوتاه و تبدیل آهک موجود در خاک به گچ را دارا است. در مورد کاربرد اسید نیز در بین کارشناسان موارد مناقشه وجود دارد که این مبحث نیز در نشستی با حضور کارشناسان، محققان و باغداران عضو انجمن به بحث و تبادل نظر گذاشته شد.

• نکات حاصل از جلسه نشان می‌دهد:
  اسید دو نقش در خاک دارد:
  1- نقش اصلاحی در خاک‌های سدیمی و دارای بافت سنگین، بنابراین در خاک شور باید در زمستان اسید اضافه کرد چرا که در تابستان باعث آزاد شدن عناصر و آسیب به ریشه ها می‌شود.
  2- نقش اصلاح اسیدیته، که در تمام طول فصل می‌توان از آن استفاده کرد.
• با توجه به محدودیت‌های زیاد خاک‌های باغات پسته، استفاده از اسید سولفوریک ضروری است.
• گچ تولید شده توسط واکنش آهک موجود در خاک با اسید سولفوریک محاسن به مراتب بیشتری نسبت به گچ شوره دارد.
• بهترین زمان برای اضافه کردن اسید سولفوریک به منظور اصلاح خاک در فصل زمستان است.
• برای میزان مصرف اسید، میزان اسیدیته آب آبیاری به 4 برسد. در آبیاری قطره‌ای حداقل اسیدیته 5 توصیه می‌شود.
• میزان اسید توصیه شده بر اساس شرایط 50 تا 80 لیتر می‌باشد.
• بهتر است اسید سولفوریک با خلوص بالا و میزان کم فلزات سنگین استفاده شود.

نحوه تزریق کود و اسید در سیستم آبیاری قطره ای و بابلر

 با پیشرفت روز افزون علم کشاورزی و ایجاد تنوع در تولید کودهای محلول در آب اعم از کود های ماکرو، میکروالمنت ها و حتی کود های آلی جهت استفاده در سیستم های نوین آبیاری، لازم است باغداران پسته با نحوه استفاده از کود در یک سیستم آبیاری قطره ای و بابلر آشنا شوند. در این رابطه توجه به نکات زیر ضروری می باشد:

1. در سیستم کنترل مرکزی سیستم های آبیاری قطره ای و بابلر، یک قسمت بنام مخزن کود وجود دارد که بسته به دبی سیستم و حجم آب قابل انتقال و سطح مزرعه ممکن است از 100 لیتر تا 5000 لیتر حجم داشته باشد.

2. آب ورودی به این مخزن می تواند از هر جایی وارد شود ولی محلول خروجی از آن که شامل آب و کود محلول می باشد باید قبل از فیلترهای میکرونی وارد سیستم شود تا با عبور از این فیلترها، ناخالصی های آن جدا شده و موجب مسدود شدن قطره چکان ها نگردد.

3. زمان تزریق کود به داخل سیستم نباید ابتدا و انتهای آبیاری باشد. بهترین زمان وقتی است که چند ساعت از آبیاری گذشته باشد تا عمق خاک تا ابتدای محل استقرار و گستردگی ریشه خیس شده باشد و کود در لایه های بالایی تخلیه نگردد. بهتراست حداقل دو ساعت قبل از انتهای آبیاری مراحل تزریق کود به سیستم پایان یابد تا آب تمیز به داخل همه لوله ها رسیده و نازل ها نیز شسته شوند تا پس از آبیاری، رسوب ناشی از مواد معدنی یا آلی در لوله ها به جا نماند.

4. میزان کود مصرفی باید بر اساس سطح تحت آبیاری یک شیفت و توسط متخصصین تغذیه توصیه شود.

می توان مقدار کود توصیه شده برای یک شیفت آبیاری را در دو نوبت آبیاری تزریق نمود. با این روش میزان کود مصرفی در یک نوبت نصف شده و غلظت پایین می آید. این عمل برای آبهای شور مناسب تر است. بطور مثال کود های ازته که شوری بالاتری دارند می توانند در دو یا سه نوبت آبیاری با غلظت کمتر استفاده شوند.

5. الزاما نباید مقدار کود لازم یک شیفت را در یک تانکر محلول نموده و تزریق کرد بلکه می توان این کار را در دو یا سه تانکر در مدت 3 تا 6 ساعت انجام داد.

6. استفاده همزمان از دو نوع کود یا بیشتر یعنی مخلوط کردن دو نوع کود در یک مخزن به صلاح نمی باشد زیرا ممکن است ترکیب آنها موجب رسوب ناخواسته در سیستم گردد. می توان دو نوع کود را جداگانه و با فاصله زمانی تزریق نمود. لازم است قبل از استفاده از کود، راهنمای روی بسته بندی آن مطالعه شود.

7. چون محلولهای کود عموما اسیدی یا قلیایی بوده و خورندگی دارند لذا لازم است از تماس محلول با دست و صورت جلوگیری نموده و اقدامات ایمنی لازم از جمله استفاده از ماسک و دستکش را رعایت کرد.

8. از استفاده همزمان اسید با کود باید پرهیز شود مگر در شرایط خاص که تولید کننده کود، آنرا مشخص کرده است.

9. باید از استفاده از کودهای غیر قابل حل و یامحلول هایی که منجر به رسوب گذاری می شوند خودداری کرد.

10.حتی الامکان در زمان تزریق کود از سیستم شستشوی معکوس (Back Wash) فیلتراسیون استفاده نشود زیرا آب برگشتی به داخل استخر حاوی کود محلول خواهد بود. باید توجه شود که آب برگشتی مسموم کننده برای دام و انسان می باشد.

 

انواع سیستم های تزریق کود در آبیاری قطره ای و بابلر

الف- سیستم مخزن کود فولادی یا تحت فشار: در این نوع مخزن، ابتدا کود به میزان لازم به داخل مخزن ریخته شده و شیر ورودی که آب را به پایین مخزن زیر کودها منتقل می کند باز شده تا آب مخزن را پر نماید. سپس درب مخزن محکم بسته شده و شیر خروجی مخزن که به کلکتور ورودی فیلترهای دیسکی وصلمی شود باز می گردد. در این مرحله فشار داخل مخزن برابر فشار کارکرد سیستم خواهد شد یعنی مخزن حدود 2 تا 4 اتمسفر فشار آب را باید تحمل کند. سپس برای اینکه فشار آب ورودی به مخزن بیشتر از خروجی آن شود و اصطلاحا آب به حرکت درآمده و کود را به هم زده و به داخل سیستم ببرد، یک شیر فلکه که بین ورودی و خروجی لوله های تانک کود و روی لوله اصلی وجود دارد کمی بسته می شود تا فشار ابتدا بیشتر شود. با گذشت زمان، از غلظت کود در مخزن کاسته می شود و محلول داخل مخزن کاملا رقیق می شود که پس از آن می توان شیرهای ورودی و خروجی مخزن را بسته و درب مخزن را باز کرده و آب داخل آنرا از پایین تخلیه کرد. در شکل زیر چگونگی گردش آب و مخزن کود تحت فشار نمایش داده شده است.

ب- سیستم مخزن کود پلیمری یا پلاستیکی با پمپ تزریق جداگانه: در این نوع سیستم، مخزن آب و کود بصورت تحت فشار نیست بدین ترتیب که ابتدا کود در مخزن خالی شده و سپس شیر ورودی آب باز می گردد تا مخزن از آب پر شود. سپس پمپ همزن روشن شده تا محلول آب و کود بصورت سیکل گردشی در مخزن دور زده و کاملا مخلوط شوند. سپس باید پمپ تزریق مخصوص را که یا از نوع گریز از مرکز و از جنس استیل بوده و یا از نوع پیستونی و از جنس پلیمر می باشد و فشار آن بیش از فشار کار کرد سیستم اصلی است روشن کرده و با شیر تنظیم، مقدار مورد نیاز تزریق تنظیم گردد. در این حالت با گذشت زمان، مخزن خالی می شود. از مزایای این نوع سیستم، قابل تنظیم بودن و یکنواخت بودن تزریق کود است. مزیت دیگر این سیستم آن است که بدلیل جنس قسمتهای مختلف (پلی اتیلن، پلاستیک و یا استیل)، محلول کود بر روی آنها تاثیر خورندگی ندارد. در شکل بالا چگونگی کارکرد این نوع سیستم نمایش داده شده است .

تزریق اسید در سیستم آبیاری قطره ای و بابلر

یکی دیگر از مزایای سیستم آبیاری قطره ای و بابلر، امکان تزریق اسید در آب آبیاری با هدف پایین آوردنpH  آب و حتی خاک می باشد. علاوه بر آن امکان استفاده از اسیدهایی که حتی خاصیت تغذیه هم دارند وجود دارد، بطور مثال استفاده از اسید فسفریک برای افزایش فسفر خاک.

بطور کلی در مناطق پسته کاری کشور، بسیاری از خاکها قلیایی بوده و یا در اثر استفاده مداوم از آبهایی باpH  بیش از 7/5 و زهکشی نامناسب خاک، کم کم تبدیل به محیط قلیایی شده و جذب عناصر توسط گیاه در آنها کم می شود لذا استفاده از اسید برای بهبود شرایط این نوع خاکها ضروری است.

برای استفاده از اسید باید به نکات زیر توجه جدی کرد:

1. پس از مخلوط کردن اسید با آب،pH  نباید از 5 کمتر شود زیرا باعث خورده شدن قطعات فلزی موجود در مسیر آب می شود. در صورت نیاز بهpH  کمتر، باید زمان اسیددهی کوتاه و حدود یک ساعت باشد.

2. معمولا برای شستشوی رسوبات در لوله ها و یا قطره چکانها ازpH  حدود 3 به مدت یک ساعت استفاده شده و انتهای لوله ها برای خارج شدن رسوبات باز می شود و بلافاصله آب معمولی بدون اسید وارد سیستم می شود. چنانچه از آبهایی با کیفیت پایین یعنی با بی کربنات بالا استفاده می شود حتما بایستی حداقل یک ماه یکبار تزریق اسید کوتاه مدت انجام گردد.

3. لازم است استفاده از اسید در ماههایی انجام شود که هوا خنک و یا معتدل می باشد زیرا استفاده از اسید باعث حل شدن نمک های خاک شده و شوری خاک را افزایش می دهد.

برای شستشوی خاک می توان در پاییز تزریق اسید داشت تا نمک ها را حل نموده و پس از آن با آبیاری غرقابی آبشویی نمود. در فصل بهار نیز تا پایان اردیبهشت ماه می توان برای بالا بردن جذب عناصر، تزریق اسید را ادامه داد.

4. بهتر است ورود اسید به داخل سیستم کنترل مرکزی، در آخرین نقطه یعنی حتی بعد از فیلترها انجام شود تا با قطعات فلزی روبرو نشود.

5. لازم است از لوله های پلیمری فشار قوی 10 بار یا بیشتر و پمپ قابل تنظیم مخصوص تزریق اسید استفاده شده و شیر یک طرفه اتوماتیک پلیمری یا استیل در نقطه ورود اسید به آب روی سیستم نصب شود تا از برگشت آب به داخل اسید جلوگیری گردد.

6. بایستی از اسید خالص استفاده شود مثلا اسید سولفوریک غلیظ با چگالی 1.8 گرم بر سانتیمتر مکعب. در صورتی که اسید رقیق شود خورندگی در پمپ و مسیر انتقال از پمپ تا ورود به آب بیشتر خواهد بود. در صورت نیاز به رقیق کردن اسید باید توجه داشت که حتما اسید به حجم زیاد آب اضافه شود و از ریختن آب در ظرف اسید اکیدا خودداری شود زیرا بسیار واکنش گرمازایی داشته و خطرناک است.

7. استفاده از تجهیزات ایمنی مثل روپوش پلاستیکی، دستکش مخصوص، عینک و ماسک الزامی است و در زمان تزریق اسید باید از پمپ و مخزن اسید فاصله گرفت. لازم است برای شرایط اضطراری، کلید قطع کن برقی پمپ در خارج از محوطه نصب گردد.

8. تزریق اسید باید حداقل یک ساعت پس از شروع آبیاری شروع شود و دو ساعت قبل از اتمام آبیاری به پایان برسد.

9. توجه داشته باشید استفاده از اسید و تزریق آن یک کار تخصصی بوده و حتما برای بار اول باید از کارشناس با تجربه در این زمینه استفاده شود.

---

• http://iranpistachio.org

کاربرد اسید سولفوریک در باغات پسته با هدف اصلاح شرایط PH خاک

کاربرد اسید سولفوریک در باغات پسته با هدف اصلاح شرایط PH خاک



                                                                                                                                        یاسر دادبین، عضو انجمن پسته ایران
                                                                                                                         محمد علی انجم شعاع، عضو انجمن پسته ایران

یکی از فاکتورهای اساسی در جذب مواد غذایی توسط درختان از خاک، pH خاک است. pH خاک به صورت مستقیم روی میکروارگانیسم های موجود در خاک و همچنین جذب مواد غذایی مختلف تاثیر می گذارد. pH خاک مشخص می کند کدام عناصر توسط ریشه ها جذب شوند و کدامیک جذب نشوند. عناصری مانند روی، منگنز، آلومینیوم، مس و کبالت در شرایط pH اسیدی، بسیار قابل جذب هستند و برعکس در pH بالا، نمی توانند توسط گیاهان جذب شوند. این اتفاقی است که در شرایط خاکی باغات پسته استان کرمان صورت گرفته است و موجب شده که بدلیل pH بالای خاک، کمبود عناصر کم مصرف تقریبا در تمامی باغات پسته مشاهده شود. خاکهای به شدت قلیایی شده استان کرمان دارای مقادیر بالایی از یونهای بیکربنات هستند که متاسفانه تاثیر منفی روی رشد و نمو درختان گذاشته اند و همچنین در جذب سایر عناصر مورد نیاز درختان پسته نیز اختلال ایجاد کرده اند. به طور معمول، در pH پایین یا شرایط اسیدی، عناصر پر مصرف کمتر توسط درختان جذب می شوند و برعکس، در شرایط PH بالا، عناصر کم مصرف شانس کمتری برای جذب توسط ریشه درختان دارند. در این رابطه برخی کشاورزان اقدام به اضافه کردن آهک برای بهتر شدن وضعیت خاک در باغات پسته می نمایند که  یک اشتباه بزرگ است. چون آهک، pH خاک را بشدت بالا می برد و نه تنها بهبودی در شرایط خاک در مناطق پسته خیز بوجود نمی آورد بلکه بشدت قلیائیت خاک را افزایش می دهد.  راههای مختلفی برای اصلاح شرایط خاک و بهبود وضعیت pH توصیه می گردد. یکی از این راهها استفاده از گچ خام است که موجب می شود pH خاک به سمت اسیدی شدن سوق پیدا کند. روش دیگری که در سالهای اخیر در برخی مناطق پسته کاری استان کرمان و توسط برخی باغداران بکار برده می شود استفاده از اسید سولفوریک است. علیرغم آنکه سالهاست که استفاده از اسید سولفوریک، درکشورهای مختلف دنیا و بعضی نقاط کشورمان برای اصلاح خاکهای کشاورزی مرسوم است اما استفاده از آن در باغات پسته ایران سابقه چندان طولانی نداشته و محدود به تعدادی از باغدارانی است که به صورت تجربی به این امر اقدام نموده اند. لذا در مقاله حاضر که حاصل تجربیات عملی یکی از باغداران عضو انجمن در باغات پسته باقرآباد غفوری در شهرستان کرمان می باشد، سعی شده برخی از نکات قابل توجه در زمینه خرید، حمل، نگهداری و طریقه استفاده از اسید سولفوریک به اعضای محترم انجمن ارائه  شود.

خرید: در خرید اسید سولفوریک بایستی به باقیمانده فلزات سنگین مانند مس و جیوه، باقیمانده مواد مضر مانند سیانور و درصد خلوص اسید (که در قیمت موثر است) توجه شود.
باغداران برای پی بردن به خلوص اسید میتوانند از رابطه بین وزن و لیتر استفاده نمایند. هرچه خلوص اسید بالاتر باشد وزن آن نیز بیشتر خواهد بود. به طور مثال اگر یک ظرف 20 لیتری را در نظر بگیریم اسید با خلوص 98 درصد، وزنی در حدود 38 کیلوگرم دارد و هرچقدر خلوص آن کمتر شود از وزن آن نیز کاسته میشود.
لازم به ذکر است که در بازار کرمان به طور معمول اسید سولفوریک از دو مبدا کارخانجات مس سرچشمه و پترو شیمی بندر امام تامین می گردد.
حمل و نگهداری: برای حمل و نگهداری اسید سولفوریک میتوان از مخازن فلزی با  ضخامت بالا (6 میلیمتر) و یا مخازن پلاستیکی استفاده نمود. در صورت مصرف اسید برای باغات با مساحت بالا، پیشنهاد میشود یک منبع فلزی ترجیحا با ظرفیت بالای 18 هزار لیتر در محل مزرعه نصب شود و اسید از آن مخزن با ظرف های پلاستیکی به کرتهای باغات دارای سیستم غرقابی منتقل شود. در غیر این صورت بهترین راه، خرید اسید با ظرفهای پلاستیکی 2 لیتری و حمل و  نگهداری آنها  در این ظروف تا زمان استفاده می باشد. پیشنهاد میشود:
  به دلیل جرم حجمی بالا و خطرناک بودن اسید، حتما از ظروف پلاستیکی با کیفیت عالی استفاده گردد.
 لازم است منابع فلزی نگهداری اسید به دلیل جرم حجمی بالا  و فشاری که به منبع وارد
 می کنند، پایین تراز سطح زمین قرار گیرند. چون پمپ های معمولی قادر به پمپاژ اسید نمی باشند لذا برای برداشتن اسید از این مخازن، بایستی هوا از بالا به مخزن تزریق شده و لوله ای از پایین منبع به سطح زمین آمده و مخزن تخلیه شود یا اینکه در جلوی مخزن محلی به اندازه ی ارتفاع آن در زمین حفر شود.
نحوه ی اسید دهی در سیستم های غرقابی
 بهتر است از منبع پلاستیکی شیردار نسبتا کم حجم و قابل حمل برای اضافه کردن اسید به آب ورودی به کرت ها استفاده شود.
 بهتراست به شیرخروجی، یک شیلنگ پلاستیکی اضافه شود و هنگام اسید دادن، شیلنگ کاملا در آب قرار گیرد.
 برای کنترل PH آب، بهتر است کشاورزان از PH متر دیجیتال که طرز استفاده بسیار ساده ای دارد استفاده نمایند.
 پیشنهاد میشود تخلیه اسید بعد از گذشت یک پنجم  از زمان شروع آبیاری، آغاز شود. به طور مثال درکرتی که آبگیری آن 3 ساعت طول میکشد، بهتر است  اسید دهی بعد از 35 دقیقه از شروع آبگیری آغاز گردد و تا پایان آبدهی ادامه داشته باشد. با این روش همگن ترین محلول را خواهیم داشت.
نحوه اسید دهی در سیستم های آبیاری تحت فشار
 در سیستم تحت فشار نباید غلظت اسید بیش از حد باشد زیرا پایین آمدن بیش از حد مجاز  PH، اثر نامطلوبی بر روی اتصالات فلزی گذاشته و همچنین به دلیل حجم کم آب ممکن است به ریشه  درختان نیز آسیب زده شود.
 در سیستم قطره ای بهتر است تانکر مخصوص کوددهی سیستم، تا نصف از آب پر شده و اسید به آن اضافه شود.
 بهتر است اسیددهی کمی پس از شروع آبیاری، آغاز شده و حتما قبل از پایان آبیاری، قطع شود تا در صورت باقی ماندن اسید در سیستم، اتصالات فلزی و قسمتهای فلزی صافیها آسیب نبینند.
 در سیستمهای آبیاری تخت فشار استفاده از اسیدسولفوریک باعث جلوگیری از تجمع بیکربنات و سایر املاح در لوله ها و قطره چکانها میشود.
توصیه های عمومی
 تمام کسانیکه در مراحل مختلف با اسید سولفوریک سر وکار دارند باید توصیه های ایمنی مربوطه را آموزش دیده و رعایت کنند.
 استفاده از دستکش های پلاستیکی مناسب، عینک، چکمه و لباس مناسب ضروری می باشد.
 ظروف پلاستیکی و منبع پلاستیکی مربوط به مزرعه بایستی به طور منظم از جهت سالم بودن چک شوند.
 از نگهداری ظروف پلاستیکی (به دلیل صدمه دیدن ظروف) در آفتاب جدا خودداری شود.
 اگردر زمان استفاده از اسید قسمتی از بدن به اسید آغشته شد باید آن را چند بار با آب شست. نباید در موقع پاک کردن اسید محل آغشته شده با اسید را مالید درچنین مواقعی میتوان از وازلین استفاده کرد.
 هیچ وقت نباید آب را به اسید اضافه کرد زیرا واکنش نشان داده و به بالا می پاشد.
 اسید زودتر از آب یخ میزند، لذا اگر در زمان غرقابی زمستانه اقدام به اسید دهی شود، باید توجه نمود که امکان اسیددهی در شب ها و روزهایی که دما به زیر صفر می رود وجود ندارد.
 اگر در فصل رشد درختان از اسید استفاده می شود، بهتر است محل ورود اسید نزدیک کنده ها نباشد.
 لازم به ذکر است که در باغات باقرآباد غفوری، در سال 1387 مقدار  250 کیلوگرم در هکتار، در سال 1388 مقدار 400 کیلوگرم در هکتار  و در سال 1389 مقدار 500 کیلوگرم در هکتار اسید همراه با آبشویی زمستانه مصرف شده و نتایجی بشرح زیر به دست آمده است:
 در مقایسه با باغهای شاهد، شوره های سطح زمین کمتر میباشد.
 بعد از اسیددهی، زمینهای سنگینی که در گذشته و بعد از آبیاری، آب به مدت زیادی در آنها باقی می ماند، نفوذپذیری مطلوبی برای آب پیدا میکنند.
 به نظر میرسد که زردی بعضی از درختان نیز بهبود پیدا کرده است. البته این میزان تاثیر اسید بر این مورد با توجه به سایر عملیات باغی انجام شده به طور واضح معلوم نیست.

[e-mail]

http://iranpistachio.org/

---

 

دستورالعمل فنی نمونه برداری از برگ جهت مدیریت مناسب تغذیه در باغ های پسته

 دستورالعمل فنی نمونه برداری از برگ جهت مدیریت مناسب تغذیه در باغ های پسته

* سیدجواد حسینی فرد- برای انجام مدیریت مناسب تغذیه و کوددهی در باغ های پسته اطلاع از تاریخچه باغ، خصوصیات آب و خاک (آزمایشات آب و خاک) و مقدار عناصر غذایی برگ (آزمایش برگ) لازم و ضروری است. در واقع اطلاعات مدیریت قبلی باغ و آزمایشات آب، خاک و برگ مکمل یکدیگر بوده و در کنار هم می تواند به توصیه کودی دقیق و علمی منجر شود.

     شکل 1- محل مناسب برگها جهت                                  شکل 2- برگ سالم نمونه گیری شده      نمونه گیری بر روی شاخه درخت                                   

در بسیاری از موارد نمونه برداری از خاک و تعیین میزان مواد غذایی آن نمی تواند مقدار مواد غذایی جذب شده و قابل استفاده در گیاه را نشان دهد، بنابراین به منظور پی بردن به تاثیر حاصلخیزی خاک در رشد و نمو گیاهان  بهترین و دقیقترین راه آن است که برگ آن مورد تجزیه قرار گیرد تا روشن شود چه مقدار از مواد غذایی خاک توسط گیاه جذب شده است. تجزیه برگ در تشخیص کمبود و سمیت عناصر در درختان، نسبت به تجزیه خاک مفیدتر است. ترکیب معدنی برگ (مقدار مواد غذایی برگ) بستگی به بسیاری از فاکتورها نظیر مرحله رشد، شرایط آب و هوایی، قابلیت دسترسی عناصر در خاک، فعالیت و توزیع ریشه در خاک، مقدار آب و شیوه آبیاری و ... دارد. تجزیه برگ همه این فاکتورها را ترکیب کرده و تخمینی از عناصری که بهاندازه کافی توسط ریشه جذب شده اند را برای ما مشخص می کند. محدودیت اصلی تجزیه برگ این است که علت وقوع کمبود عناصر غذایی را برای ما روشن نمی سازد. بنابراین برای حل این مشکل نتایج تجزیه خاک و برگ باید همزمان مورد ارزیابی قرار گیرند. غلظت عناصر غذایی برگ با زمان، سن برگ، و وجود یا عدم وجود محصول تغییر می کند. در محدوده یک باغ نیز وضعیت تغذیه ای به علت تفاوت در حاصلخیزی خاک و میزان آب در دسترس، ممکن است متفاوت باشد. بنابراین ضروریست تا نمونه برداری استاندارد گردد. 



نکات مهم در نمونه برداری برگ



• زمان نمونه برداری برگ معمولاً بعد از دوره پر شدن مغز ( اواسط تیرماه تا اواسط مردادماه بسته به نوع رقم) انجام می گیرد. 

•برای نمونهبرداری برگ درختانی باید انتخاب شوند که نماینده کل قطعه باغ مورد نظر باشند. منظور از قطعه باغ، قطعه ای است که دارای خاک یکنواخت، درختان هم سن و سال، رقم یکسان، مدیریت یکنواخت آبیاری و کودی و به طور خلاصه قطعه ای با شرایط معین و یکنواخت می باشد. درختان انتخاب شده جهت نمونه برداری برگ از نظر رشد و میزان محصول بایستی نماینده قطعه باغ مورد نظر باشند تا قابلیت اطمینان به نتایج تجزیه برگ بیشتر شود.

• نمونه برداری از برگ های سالم وسط شاخه های بدون محصول و از شاخه هایی که از نظر ارتفاع متوسط هستند، انجام می شود. یعنی نمونه های برگ نباید از شاخه های خیلی نزدیک به زمین یا واقع در نوک درختان گرفته شوند.  

• معمولا تعداد 4 تا 5 برگ از هر درخت و 10 تا 20 درخت در هر قطعه از باغ نمونه برداری می شود. نمونه ها باید در پاکت های کاغذی قرار داده شده و حداکثر 24 ساعت پس از نمونه برداری به آزمایشگاه ارسال گردد. در صورتیکه این امر ممکن نیست حداکثر به مدت دو روز می توان نمونه ها را در دمای یخچال نگهداری کرد. نمونه ها باید از تابش خورشید دور نگه داشته شوند.

• بر روی پاکت نمونه ها مشخصات کامل آنها از قبیل تاریخ و محل نمونه برداری، نام باغ یا باغدار، وضعیت محصول باغ و هرگونه اطلاعات لازم جهت شناسایی بهتر نمونه باید درج گردد.

در خاتمه باید خاطر نشان نمود که نمونه برداری و آزمایش برگ و تفسیر صحیح نتایج آزمایش توسط افراد آگاه و خبره می تواند علاوه برکمک به انجام مدیریت صحیح در باغ و افزایش پایدار محصول، در کاهش و بهینه کردن هزینهها موثر باشد. بنابراین به کلیه باغداران انجام اصولی آن توصیه می گردد. 

تمرکز میزان مواد غذایی در برگ بستگی به زمان ، به سن برگ و موقعیت آن روی درخت بود و نبود میوه و سمت آن در باغ دارد . همچنین پایه و رقم درخت نیز باید معلوم و مشخص گردد .

لذا با توجه به مراتب فوق برداشت و نمونه برداری از برگ درخت انجام میشود . و نمونه برداشت شده نیز برحسب هدف مورد نظر متفاوت است مثلا اگر فقط شناخت مشکل کمبود یک عنصر در یک درخت یا در منطقه ای از باغ باشد برداشت چند برگ از چند درخت ضعیف و قوی کافی است .

ولی اگر هدف تعیین مجموعه ای از میزان عناصر غذایی در یک باغ باشد برداشت نمونه از تعداد بیشتری از درختان نقاط مختلف باغ خواهد داشت .

برگهایی که قبلا برای رفع کمبودهای یک عنصر قبلا محلول پاشی شده اند نباید مورد استفاده قرار بگیرد . نمونه های برداشت شده با برچسب شناسایی در پاکت های کاغذی بسته بندی شده و حداکثر تا ۲۴ ساعت بعد به آزمایشگاه تحویل داده میشود .

بهترین فصل برداشت نمونه از برگها تیر و مرداد است . با این حال اگه منظور فقط مقایسه کیفیت یک درخت قوی با یک درخت ضعیف باشد برداشته نمونه و تجزیه آن در هر وقت وهر زمانی قابل اجراست

سیدجواد حسینی فرد          

عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات پسته کشور

http://iranpistachio.org

کشاورزی سرد

محمدباقر لک، وبسایت تخصصی مکانیزاسیون کشاورزی

کشاورزی دقیق Precision Farming

کشاورزی هوشمند یک سیستم فشرده با تکنولوژی پیشرفته برای رشد بهینه ی مواد غذایی در حجم بالا است که باعث کاهش ضایعات و افزایش بهره وری می گردد. 
کشاورزی هوشمند مبتنی بر IoT در مقایسه با روش های معمولی زراعت، بسیار کارآمد است . در این نوع کشاورزی یک سیستم برای نظارت بر محصولات با کمک سنسورهای (نور، رطوبت، دما، رطوبت خاک، و غیره) و اتوماسیون سیستم آبیاری ساخته شده است که شرایط را برای نظارت کشاورزان بر محصولات در هر لحظه فراهم می کند. 

اپلیکیشن های کشاورزی هوشمند نه تنها عملیات های معمول و بزرگ کشاورزی را امکان پذیر می نمایند، بلکه می توانند دستاوردهای جدیدی را برای افزایش سایر عوامل در کشاورزی را نیز به ارمغان بیاورند.

ر دهه اخیر، صنعت کشاورزی در سطح جهانی، با توجه به فن آوری اطلاعات و ابزار دقیق و هوشمند و مفهوم اینترنت اشیا وارد دوران جدیدی شده است و از ترکیب عوامل مختلف فن آوری های نوین، مفهوم کشاورزی دقیق، ظهور نموده است. چون بسیاری از این فناوری ها اصالتا در حوزه برق و کامپیوتر ابداع و توسعه یافته اند، همین امر موجبات ورود مهندسی برق و کامپیوتر به حوزه کشاورزی است.

کشاورزی دقیق (PA) به مفهوم مدیریت کشاورزی در مشاهده، اندازه گیری و پاسخ متناسب با تغییرات محیطی و شرایط خاک حاکم بر گیاه است. هدف از کشاورزی دقیق ایجاد یک سیستم پشتیبانی تصمیم گیری (DSS) برای مدیریت مزرعه با هدف بهینه سازی بازده برداشت، کمینه نمودن مصرف نهاده ها از جمله آب و همچنین حفظ منابع است.استاد دانشگاه شریف افزود: کشاورزی دقیق با ظهور GPS و سیستم های اطلاعات ماهواره ای بیشتر مورد توجه واقع شده است و به کشاورز امکان بررسی بسیاری از متغیرهای را در موقعیت جغرافیای مورد نظر می دهد. این اطلاعات سپس توسط فن آوری نرخ متغیر (VRT) از جمله دانه پاش، کود و سم پاش و مانند آن به منظور توزیع بهینه منابع استفاده می شود.

با توجه به مسائل زیست محیطی، کشاورزی هوشمند می تواند مزایای زیادی از جمله صرفه جویی در مصرف آب و یا بهینه سازی کود دهی و سمپاشی را فراهم کند. در ادامه چند اپلیکیشن مهم در این زمینه بررسی می شوند:

کشاورزی دقیق Precision Farming

کشاورزی دقیق را می توان به عنوان روندی که باعث می شود کشاورزی تحت کنترل بیشتری باشد و افزایش دام و کشت محصولات کشاورزی با دقت بیشتری انجام شود، در نظر گرفت. دسترسی به اینترنت با سرعت بالا، دستگاه های تلفن همراه و ماهواره های معتبر و کم هزینه توسط تولید کننده، چندین تکنولوژی کلیدی است که روند عملکرد کشاورزی دقیق را مشخص می کند.